ที่ตั้งและอาณาเขต

ตั้งอยู่ในภาคตะวันออกของประเทศไทย หรือ ริมฝั่งทะเลตะวันออกของอ่าวไทย ประมาณเส้นรุ้งที่ 12 องศา 30 ลิปดา ถึง 13 องศา 43 ลิปดาเหนือ และเส้นแวงที่ 100 องศา 45 ลิปดา ถึง 101 องศา 45 ลิปดาตะวันออก ระยะทางจากกรุงเทพมหานครตามเส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 34 (ถนนสายบางนา-ตราด) รวมระยะทางประมาณ 81 กิโลเมตร นอกจากนี้ยังมีเส้นทางหลวงพิเศษหมายเลข 7 หรือ Motorway (กรุงเทพฯ-ชลบุรี) ระยะทาง 79 กิโลเมตร ใช้ระยะเวลาในการเดินทางประมาณ 45 นาทีเท่านั้น

จังหวัดชลบุรีมีพื้นที่ทั้งสิ้น 2,726,875 ไร่ (4,363 ตารางกิโลเมตร) คิดเป็นร้อยละ 0.85 ของพื้นที่ประเทศไทย (พื้นที่ของประเทศไทยประมาณ 320,696,875 ไร่ หรือ 513,115 ตารางกิโลเมตร)

ทิศเหนือ ติดกับจังหวัดฉะเชิงเทรา

ทิศใต้ ติดกับจังหวัดระยอง

ทิศตะวันออก ติดกับจังหวัดฉะเชิงเทรา จังหวัดจันทบุรี และจังหวัดระยอง

ทิศตะวันตก ติดกับชายฝั่งทะเลตะวันออกของอ่าวไทย

ลักษณะภูมิประเทศ

จังหวัดชลบุรี มีลักษณะภูมิประเทศเป็น 4 ประเภท ดังนี้

(1) พื้นที่สูงชันและภูเขาอยู่ตอนกลางและด้านตะวันออกของจังหวัด เป็นแนวยาวจากทิศตะวันตกเฉียง เหนือไปยังทิศตะวันออกเฉียงใต้ ตั้งแต่อำเภอเมืองชลบุรี บ้านบึง ศรีราชา หนองใหญ่ และบ่อทอง ที่อำเภอศรีราชานั้น เป็นต้นน้ำของอ่างเก็บน้ำบางพระแหล่งน้ำอุปโภคบริโภคหลัก แห่งหนึ่งของชลบุรีเขตที่มีความสูงจากระดับน้ำทะเลตั้งแต่ 200 เมตรขึ้นไป จะอยู่ในเขตอำเภอบ่อทองและอำเภอหนอง ใหญ่ในด้านที่ติดกับจังหวัดฉะเชิงเทราและจันทบุรี

(2) ที่ราบลูกคลื่นและเนินเขา ในเขตอำเภอบ้านบึง พนัสนิคม หนองใหญ่ ศรีราชา บางละมุง สัตหีบ และบ่อทอง พื้นที่นี้มีลักษณะสูงๆ ต่ำๆ คล้ายลูกระนาด ส่วนที่เป็นที่ราบลุ่มอยู่ตอนบนของจังหวัด ในเขตอำเภอพานทอง อำเภอพนัสนิคมและแนวกึ่งกลางของด้านตะวันตกเป็นพื้นที่ราบลุ่มแม่น้ าบางปะกง มีลำน้ำคลองหลวงยาว 130 กิโลเมตร ต้นน้ำอยู่ที่อำเภอบ่อทองและอำเภอบ้านบึง ผ่านพนัสนิคม ไปบรรจบ เป็นคลองพานทองไหลลงสู่แม่น้ าบางปะกง (3) ที่ราบชายฝั่งทะเล ตั้งแต่ปากแม่น้ าบางปะกงติดกับทะเลอยู่ทางด้านทิศตะวันตกตั้งแต่ ที่ราบชายฝั่งทะเล ตั้งแต่ปากแม่น้ าบางปะกงติดกับทะเลอยู่ทางด้านทิศตะวันตกตั้งแต่อำเภอเมืองชลบุรีจนถึง อำเภอสัตหีบซึ่งมีความยาวประมาณ ๑๖๐ กิโลเมตร เว้าแหว่งคดโค้งสวยงามเกิดเป็นหน้าผาหิน หาดทรายทอดยาว ป่าชายเลน ป่าชายหาดฯลฯ ซึ่งอ่าวหลายแห่งสามารถพัฒนาไปเป็นท่าจอดเรือก าบังคลื่นลม ได้เป็นอย่างดี ประกอบด้วยที่ราบตามชายฝั่งทะเลที่มีภูเขาเล็ก ๆ สลับเป็นบางตอน ชายฝั่งทะเลบางแห่งมีลักษณะเว้าแหว่งและ เป็นที่ลุ่มต่ำน้ำทะเลท่วมถึง มีป่าชายเลนหรือโกงกางขึ้นตั้งแต่ในเขตอำเภอเมืองชลบุรีถัดลงไปเป็นอำเภอศรีราชา บางละมุง และสัตหีบ มีหาดทรายสวยงามหลายแห่งซึ่งได้รับการพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญของจังหวัด (4)ส่วนที่เป็นเกาะ อยู่ห่างจากชายฝั่งทะเลออกไปประมาณ ๑๐ กิโลเมตร ซึ่งประกอบด้วย พื้นที่ที่เป็นเกาะเล็กและเกาะใหญ่ประมาณ ๔๖ เกาะ เกาะที่สำคัญที่สุดคือ เกาะสีชัง และมีฐานะเป็นออำเภอ นอกจากนี้ยังมีเกาะแสมสาร เกาะล้าน เกาะครก เกาะสากและเกาะไผ่ เป็นที่เหมาะแก่การท่องเที่ยวและพักผ่อน (ที่มา: สำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดชลบุรี, 2565)

ลักษณะภูมิอากาศ

ลักษณะภูมิอากาศของจังหวัดชลบุรีเป็นแบบมรสุมเขตร้อน (Tropical Climate) โดยได้รับอิทธิพลจาก ทั้งลมมรสุมตะวันออกเฉียงใต้ ในช่วงเดือนสิงหาคม-ตุลาคม และได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ระหว่างเดือนพฤศจิกายน-กุมภาพันธ์ ส่งผลให้จังหวัดชลบุรีมีฤดูกาลแตกต่างกันอย่างชัดเจน 3 ฤดู ได้แก่

• ฤดูร้อนเดือนมีนาคม - พฤษภาคม : อากาศค่อนข้างอบอ้าว แต่ไม่ถึงกับร้อนจัดเฉลี่ยรายปี 29.03 องศาเซลเซียส อุณหภูมิสูงสุดรายปี 36.10 องศาเซลเซียส
• ฤดูฝนเดือนสิงหาคม - ตุลาคม : มีฝนกระจายทั่วไป โดยบริเวณใกล้ภูเขามีฝนตกมากกว่า บริเวณใกล้ชายทะเล ลักษณะภูมิอากาศเป็นแบบมรสุมเมืองร้อน ความชื้นสัมพัทธ์เฉลี่ย 72.98 เปอร์เซ็นต์
• ฤดูหนาวเดือนพฤศจิกายน – กุมภาพันธ์ อากาศไม่หนาวจัด เย็นสบายท้องฟ้าสดใสปลอด โปร่ง และมีแดดตลอดวัน นับเป็นช่วงเวลาที่ชายหาดจะคึกคักไปด้วยนักท่องเที่ยว ส่วนภาคเกษตรในฤดูนี้เป็น เวลาที่ค่อนข้างแล้ง เพราะฝนทิ้งช่วงหลายเดือน อุณหภูมิต่ำสุดรายปี 22.70 องศาเซลเซียส

จังหวัดชลบุรี ณ เดือนมิถุนายน 2566 มีปริมาณน้ำฝน 225.4 มิลลิเมตร อุณหภูมิสูงสุด 38.0 องศาเซลเซียส อุณหภูมิต่ำสุด 18.5 องศาเซลเซียส อุณหภูมิเฉลี่ยทั้งปี 29.6 องศาเซลเซียส และมี ความชื้นสัมพัทธ์สูงสุดร้อยละ 99 ความชื้นสัมพัทธ์ต่ำสุดร้อยละ 29 ความชื้นสัมพัทธ์เฉลี่ยร้อยละ 70 รายละเอียดตามตารางที่ 1 และตารางที่ 2