อำเภอบางละมุงแต่ดั้งเดิมเป็นชุมชนที่มีความสงบสุขประกอบอาชีพทางด้านการเกษตร เช่น การประมง, ทำไร่, ทำสวน เป็นชุมชนเล็กๆ ยึดมั่นในการทำบุญกุศลและการเสียสละเพื่อท้องถิ่น ซึ่งเดิมมีฐานะเป็นเมืองตั้งอยู่บ้านบางละมุง ตำบลบางละมุง

จนถึงปี พ.ศ.๒๔๔๔ ได้ยุบเมืองจากบางละมุง เป็นอำเภอขึ้นต่อจังหวัดชลบุรี โดยตั้งที่ว่าการอำเภออยู่บริเวณริมคลองนกยาง ซึ่งในบริเวณดังกล่าวเป็นท่าน้ำที่สำคัญ ทั้งด้านการคมนาคมและเป็นชุมชนของเรือสินค้าต่างๆ ต่อมาคลองนกยางตื้นเขินไม่สะดวกแก่การที่เรือสินค้าต่างๆ จะล่องเข้าออก ทั้งสภาพท้องที่ก็ไม่เหมาะสมที่จะขยายชุมชนให้กว้างขวาง นายอำเภอสมัยนั้น คือ นายเจิม (ต่อมาได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นพระสัตยานุกุล) จึงย้ายที่ว่าการอำเภอไปตั้งที่ทำการใหม่ ในบริเวณตำบลนาเกลือ เมื่อ พ.ศ.๒๔๕๒

ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๘๐ ทางราชการได้แบ่งแยกพื้นที่ตำบลสัตหีบและตำบลนาจอมเทียน ออกไปตั้งเป็นกิ่งอำเภอ เรียกว่า กิ่งอำเภอสัตหีบขึ้นอยู่ในความปกครองของอำเภอบางละมุง จนถึงปี พ.ศ.๒๔๙๖ จึงยกฐานะกิ่งอำเภอสัตหีบขึ้นเป็นอำเภอ สัตหีบแยกออกจากอำเภอบางละมุงโดยเด็ดขาดตั้งแต่นั้นมา

วันที่ ๒๑ ตุลาคม ๒๔๙๕ เกิดวาตภัยร้ายแรง ตัวอาคารที่ว่าการอำเภอพังเสียหายจนไม่สามารถจะใช้การได้ จึงย้ายไปตั้งที่ทำการชั่วคราวอยู่ที่โรงเรียนบางละมุง ซึ่งอยู่ริมถนนสุขุมวิท ปีต่อมา คือ พ.ศ.๒๔๙๖ ทางราชการจึงอนุมัติเงินงบประมาณให้สร้างที่ว่าการอำเภอใหม่ขึ้นใกล้ ๆ กับโรงเรียนบางละมุงนั้นเอง และให้ใช้เป็นสถานที่ปฏิบัติราชการมาจนถึงปัจจุบัน การตั้งชื่อบางตำบลมีที่มาจากสภาพแวดล้อมเช่น ตำบลหนองปลาไหล ในอดีตจะเป็นบริเวณที่มีหนองน้ำเป็นที่อาศัยของปลาไหล จำนวนมาก นอกจากนี้อำเภอบางละมุงยังมีการปกครองลักษณะพิเศษ ได้แก่ “เมืองพัทยา”

สภาพทั่วไป

ที่ตั้งและพื้นที่อำเภอบางละมุง ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของจังหวัดชลบุรี ที่ว่าการอำเภอตั้งอยู่ริมถนนสุขุมวิท ในพื้นที่หมู่ที่ ๒ ตำบลนาเกลือ (ปัจจุบันเป็นเขตเมืองพัทยา) ระยะทางห่างจากจังหวัดชลบุรี ประมาณ ๔๘ กิโลเมตร และห่างจากกรุงเทพฯ ๑๔๒ กิโลเมตร มีพื้นที่รวมประมาณ ๗๒๗ ตารางกิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอใกล้เคียงดังนี้

ลักษณะภูมิอากาศ

อำเภอบางละมุง ตั้งอยู่บริเวณชายทะเล อากาศไม่หนาวจัดในฤดูหนาว และไม่ร้อนจัดในฤดูร้อน อากาศอบอุ่นตลอดทั้งปี มีลมมรสุมพัดผ่าน โดยพัดจากทิศตะวันออกเฉียงเหนือในฤดูหนาว และพัดมาจากทิศตะวันออกเฉียงใต้ในฤดูร้อน

เขตการปกครอง

อำเภอบางละมุง แบ่งเขตการปกครองออกเป็น ๖ ตำบล ๔๗ หมู่บ้าน ดังนี้

การปกครองท้องถิ่น

การปกครองท้องถิ่น ประกอบด้วย

• เมืองพัทยา ๑ แห่ง
• เทศบาลนคร ๑ แห่ง คือ เทศบาลนครแหลมฉบัง (บางส่วน หมู่ที่ ๔,๖,๗,๘,๙)
• เทศบาลเมือง ๑ แห่ง คือ เทศบาลเมืองหนองปรือ
• เทศบาลตำบล ๕ แห่ง คือ
  • เทศบาลตำบลบางละมุง
  • เทศบาลตำบลห้วยใหญ่
  • เทศบาลตำบลโป่ง
  • เทศบาลตำบลตะเคียนเตี้ย
  • เทศบาลตำบลหนองปลาไหล
• องค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) ๑ แห่ง คือ องค์การบริหารส่วนตำบลเขาไม้แก้ว